Yachachiqpa Yachayninkuna: Ayllupi kaqkunata watukuq runakunaman qhawarichispa

Perú suyu qhichwa ayllukunaqa tiqsimuyuntinpi allpanpi imaymana yurakunayuq, uywakunayuq kaqtin ancha riqsisqa. Chunka hukniyuq Perú suyuq qhichwa ayllunkunapi chunka hukniyuq allpamanta qanchis allpa urin qhichwa ayllukunapi tarikun, llapa imaymana kaqniyuq kayninmi turismo rural comunitarioq wiñarinanpaq ancha allin. Runakunaq ayllukunaman watukuq riyninqa, PROMPERUpa nisqanman hinaqa, “hukhina Perú suyu riqsiymi, kikin ayllupi runa masintin yachayninku ruwayninku ima riqsichinakuymi. Watukuq runaqa kikin aylluta riqsin, kawsayninpaq ancha allinta yachamuspa, t’aqwirimuspa, chaymantapas ayllupi sumaqta qhawarichikun”.

Ayllupi kawsay qhaway hamut’ayta ayllu watukuywan tinkuchispaqa, ayllupi kawsay, chakrakuna watukuymanta rimakunman. Ayllu watukuyqa imakunapas qhatunapaq chaywan qullqi tarinapaq allin, hinallataq runaq kawsaynin waqaychaspa mirachiy, llapa mikhuykuna allin llamk’ay, chaymantapas, qullqi tarinapaq huk ruwaykunatawan paqarichikun.

Ecoturismo ruwanapaq akllasqa ayllukuna kanman, hukkunapas, Región suyupi allin qhawarisqa allpakuna (ACR), Huk runakunaq allin qhawarisqan allpakuna (ACP), imaymana yurakuna tarpuna allpakuna (ZABD) Runaq paqarichisqan kawsaykuna. Perú suyuq urin qhichwa ayllukunapin tawa ACR kan (Qusqu, Tacna) Iskay chunka ACP (Qusqupi Punopi), Wakinkunaqa ayllukunaq qhawarisqan. Chaymantapas iskay ZABD (Punopi Cuyucuyo patapatakuna, Qusqupi Parque de la papa) achkha Runaq ruwasqan qhawarinakuna. Llapa kay allpakuna runakunaq watukuq rinankupaq, chaykunawan allpaq rurusqanman amachayta yanapakunman, hinallataq ayllukunaq allin kawsayninku kananta yanapakunman.

Kay qillqasqapiqa urin qhichwa ayllukunapi runakunaq watukuq riyninkuta kallpachakunman, allin puririnanpaq allin yuyaykunata haywarikun. Hukmanta ruwasqa kananpaq allin kayninqa qhichwa ayllukunaq sumaq kawsayniyuq kanankupaq yanapayta maskan, qullqi tarinapaq wakmanta ruway, yurakunaq, uywakunaq allin kawsaynin, pachamamapi llapa kawsayniyuq yurakuna, uywakuna qhawariy ima.

COMPARTIR

MÁS PUBLICACIONES

Serie de recomendaciones para Kamachiqs 3: Empoderamiento de la mujer en la gestión del agua

Conservar la fibra

octubre 2019

El poder de la mashua – Sistematización del proyecto

agosto 2021